@labrador sanırım çekilişle gitme şansı yakalamış insanlar gittiklerinde keşke daha çok hayatın içinde bulunsalar gibi bir şey demek istiyorsunuz, en azından ben öyle anladım. Bunu söyleyiş şekliniz ise biraz tepkili, sitemkâr sanki. Siz gittiğinizde daha dolu yaşayabilir, ne iş yapabileceğinizi daha iyi çözmüş olarak gidebilir ve de fırsatları daha iyi değerlendirebilirsiniz belki; belki de tam olarak böyle olmaz, siz de buradayken beğenmediğiniz durumların bir parçası olursunuz, az veya çok, bunlar yaşanmadan bilinemez. Bahsettiğiniz şekilde olan insanların neden öyle olduklarını anlamaya çalışmak lazım. Burada çok iyi iş tecrübeleri bile olsa (veya olmasa) oraya gittiklerinde ne iş yapabileceklerini hâlâ çözememeleri, örneğin oranın iş kültürüne, insanlarına ve daha birçok konuya yeterince aşina olamadıkları için bana çok olağan geliyor. Bir kişinin orada adam akıllı insan içine çıkması, kurslara, etkinliklere katılması gibi konular insanlar ekonomik özgürlüklerini kazandıktan, oradaki yaşayışa alıştıktan bir müddet sonra ancak gerçekleştirilebilecek deneyimler. Eminim kimse gittiğinde edilgen kalmak istemez, oranın yabancısı olduklarını hissetmek istemez, en az orada doğup büyümüş biri kadar hayatın içinde olabilmek ister. Ancak tüm bunlar için bir insan önce ekonomik özgürlüğünü kazanmalı ve bu durumu gelecek kaygısı en az olacak şekilde sürdürebilmeli. Bir insan orada edilgen kalıyorsa mutlaka bir sebebi vardır ve bunu anlamak gerekir. Bana göre bu durumda olan kişilere sitemkâr gözlerle bakmanız ancak onları ötekileştirmenize sebep olur. Kaldı ki sizin de bir gün öyle bir durumda olup olmayacağınızın hiçbir zaman garantisi yok, çünkü hayatın bin bir türlü hâli var. Bize burada düşen gidenlerin durumlarından, tecrübelerinden kendimiz için çıkarımlarda bulunmak ve oradaki veya daha sonra gelecek kişiler için faydalı olabilecek tecrübelerin bir parçası olmak. Bana göre bu sitemli olmakla pek mümkün görünmüyor. Genç yaşlardayken ileriki yaşları bizden önce yaşamış insanları daha çok anlamamız gerektiğini düşünürüm, bir bildikleri vardır elbet; veya yoktur, bilinmez ama kimin nasıl yaşadığı konusuna daha anlayışlı bakmanızı öneririm, çünkü kimin ne öyküsü, ne gibi yaşanmışlıkları olduğunu bilemezsiniz