Merhaba arkadaşlar,
- 15.11.2019 itibarıyla güncelleme yapılmıştır -
''Amerika'da Tır Şoförlüğü'' mesleği ile ilgili birkaç taze bilgi vermeye çalıştığım bu yazıda, elde edilen bilgiler tamamen uzaktan araştırmaya dayalıdır. Kaynaklar arasında, aralarında Türk şoförlerin de olduğu bazı insanların Roehl Transport Inc şirketindeki kişisel deneyimleri ve aynı prosedürü uygulayan diğer firmalarla olan kıyaslamaları da dikkate alınmıştır.
Kıyaslama yapmak için önce şunları bilmemiz gerekiyor: Kendi imkanlarınızla CDL sahibi olmak için yaklaşık 3-4 ay zaman, sürücü kursu eğitim ücreti için 3k-7k dolar para ve direksiyon sınavı için de bir adet 26001 ve üzeri pound olan tır bulmanız lazım.
Amerika'da Tır şoförlüğü, CDL denilen (Commercial Driver's Licence) ehliyeti ile yapılabiliyor. Bu yazıda CDL ile kastettiğim sınıf A sınıfıdır. Bir CDL sahibi olmak için de öncelikle bir CDP (Commercial Driver's Permit) izni almak gerekiyor. CDL sahibi olmak oldukça meşakkatli bir süreç olsa da bazı Amerikan taşımacılık şirketleri çeşitli teşviklerle süreci çok daha kolay ve pratik hale getirmişler.
Kursu, sınavı, öğrenmeyi, alışmayı ve iş bulmayı tamamen bedavaya getirmek için çoğu eyalette şubesi olan Roehl diye büyük bir taşımacılık şirketi, tırcılık yapmak isteyen uygun adayları 3 fazdan oluşan bir süreçte Get Your CDL programı ile CDL sahibi yapıyor. Bu süreçte cebinizden 5 kuruş (pardon 5 cent) harcamıyor hatta eğitim süresince ve sonrasında para kazanıyorsunuz.
1. Faz: 4 hafta süren bu süreçte şirket size günde 6 saat süren bir kurs veriyor. Bu kursu, içinde eğitim sınıflarının bulunduğu, tır sürüşü parkurlarının olduğu, orta ayar bir otelde konaklama yaptığınız, günde 3 öğün yemeğinizin verildiği ve A'dan Z'ye her kuralı, sınav için gerekli her bilgiyi öğrettiği kendi tesislerinde veriyor. Bu şirketin en önemli özelliği, ABD'deki şirketlerin arasında güvenli sürüş teknikleri veren en iyi firma olması. Arada bir 3-4 sürücü adayıyla beraber tıra çıkıp uygulama yapıyorsunuz. Bu süreç sonunda yazılı ve pratik sınava tam hazır hale geliyorsunuz. Bu fazın son haftasında CDL A (A sınıfı CDL ile B ve C sınıflarındaki araçları da kullanabildiğiniz) için hem yazılı hem pratik sınava girip geçiyorsunuz. Bütün sınav masrafı vs her şeyi şirket ödüyor. Bir güzel yanı da, şirket size 3. haftanın sonunda haftalık 500 dolardan yaklaşık 2000 dolar para ödüyor. Yani hem para hem vasıf kazanıyorsunuz. Bütün süreci başarıyla tamamladığınızda 'Defensive Driving Certificate of Completion' denilen, olası bir kahrolası federal çevirmesinde işinize çok yarayacak ayrıca bir belge sahibi de oluyorsunuz.
2. Faz: Sınavı geçtiniz ve CDP'nizi aldınız fakat elinizdeki CDP ile henüz tek başınıza tır kullanamazsınız. Şimdi, bu süreçte şirket sizi kendi bünyesindeki deneyimli bir şoförle yaklaşık 3 hafta eğitiyor (bu süreç eksi veya artı olarak kişiden kişiye değişebilir) yani co-pilot olarak deneyimli şoförün yanında yola gidiyorsunuz, tırın içinde uyuyorsunuz vs. Bu süreçteki eğitim 1. fazdaki gibi 3-4 kişi ile değil, sadece size özel eğitim veriliyor ve 2. haftanızın sonunda şirket size yine günlük 90 dolardan ödeme yapıyor, ayrıca günde 3 öğün sıcak yemek veriyor, sandviç, burger falan değil, gerçekten güzel yemek(miş).
3. Faz: Bu süreç aslında sizin tek başınıza araç kullandığınız, sorumluluğun sadece size ait olduğu yani profesyonel şoförlük hayatınızın başladığı ve mesleği bırakana kadar devam eden, gerçekten para kazanmaya başladığınız süreçtir. 2. fazın sonunda her şey tamam olduğunda şirket sizi uçakla veya araçla ilk tırınızı ve yükünüzü alacağınız yere gönderiyor, tabiki bileti vs şirket ödüyor. Evden en uzak ve en ağır çalışma şekli 11-14 gün yol - 3 gün ev şeklinde olan seçenek, yani bu en ağırı, diğer seçenekleri siz düşünün. Bundan sonrası artık size kalmış, ilk yıl biraz daha az olsa da, yıllık ortalama 50k, ustalaşınca 60k üzeri yeşil Amerikan Doları kazanıyorsunuz.
Önemli:
Roehl Transport Inc şirketi, sunduğu Get Your CDL programı çerçevesinde kursa katılırken sizinle sözleşme yapıyor. Bu sözleşmeyi mutlaka bilmeniz gerekiyor ki herhangi bir durumda haklarınızı hesaplayabilin.
Firma, önceki yıllarda 6 ay olan zorunlu çalışma ölçütünü artık 75000 mile olarak revize etmiş. Bu sürece eğitimde geçen milleriniz dahil değil. Kontratınız, CDL'inizi alıp kendi aracınıza (yani şirketin sizin kullanımınıza verdiği araca) çıktığınız andan itibaren başlayıp 75 bin mil tamamlanınca sona eriyor. Bundan sonra millik ücretiniz yaklaşık 40 cpm (cent per mile) Yeni başlayanların aylık ortalama geliri (artı-eksi) 4k dolar oluyor fakat deneyim kazandıkça yıllık 60k üzerine çıkıyor. 75k millik bu süreç eğer tembel biri değilseniz yaklaşık 5 ayda bitiyor. Ortalama çalışmayla 7 ay sürebilir, sarf ettiğiniz efor burda çok önemli. Bu süreç sonunda ister devam edebilir, isterseniz hiç bir ücret ödemeden ayrılabilirsiniz, ancak ABD'de şirketler, eski işinizden 1 yıldan az çalışmışsanız altında nedenler arayabilir, makul bir neden elbette geçerlidir, kariyeriniz için buna dikkat etmenizde fayda var.
Diyelim ki 75k mili tamamlamadan ayrılmak istediniz. O zaman şirket sizden eğitim ve kurs ücretini (3100-3400 dolar) talep ediyor. Tabi Türk aklıyla; tırcılık ve CDL için nerden başlayacağımızı bilmediğimizi, başlangıçta paramızın olmadığını, sıfırdan meslek sahibi olduğumuzu düşünürsek, zaten 3 haftalık kazancımızla ödeyebileceğimiz bir ceza ile sözleşmeyi yaksak bile CDL A ehliyetimizi almak her halükarda müthiş avantajlı, fakat asla böyle bir suistimali de hiç bir şekilde önermiyorum, zaten mantığı da yok. Eğer memnunsak neden ayrılalım ki?
Tırcılık hayatını severseniz ve adam gibi çalışırsanız 1,5 - 2 yıl sonunda ikinci el olsa da kendi tırınızı alıp yine bu veya herhangi bir şirkette 2-3 katı para kazanabilirsiniz. Bu programı bu işe girmek isteyip de masrafları gözünde büyüyen ve nereden başlayacağını bilmeyen herkese önerebilirim. ABD'de her yıl artı 50 bin tırcıya daha ihtiyaç duyuluyor fakat çoğu Amerikalı bu işi yapmak istemediği için açık giderek artıyor. Ülkenin sadece tırcılık sektörü İsviçre'nin yıllık ekonomisinden daha büyük. Gelecek yıl ve sonrasında insanları bu işe daha fazla teşvik etmek ve açığı kapatmak için, mil başına olan ücretin önemli ölçüde artacağı söyleniyor. Zaten uzun olan yazı güncelleme ile upuzun olduğu için kusura bakmayın, sonuçta uzun ve geniş araçtan bahsettik