@newcomer
"Taking Chance" ile ilgili yanlis bir yonlendirme olmasin; film, aktif gorevde hayatini kaybetmis bir US askerinin "evine donus" yolculugunu ve karsilasilan siradan insanlarin tepkilerini resmediyor. Siyasi cekismeler, emperyalizm, savasin uyduruk sebepleri vs bir yana, askere, gaziye ve hayatini kaybetmis askerlere gosterilen sayginin filmdeki gibi gercek oldugunu gozlemledigimi paylasmak istemistim.
Polis veya "law enforcement" davranis tarzina gelince de; gordugum en nazik ve egitimli polisler Canada'da idi, Kuzey Avrupayi da ekleyebilirim.
US'teki polisin cok nazik oldugunu soyleyemem ancak kesinlikle saygililar, bahsettiginiz gibi "halktan kopuk kaba saba hareketler" kufretme vs ender gorursunuz (elbet istisnalari vardir ve yasanilan bolgenin yuksek suc oranina gore ibre negatife kayabilir).
Forumda paylasildigi uzere, Turkiye'den kesinlikle farkli olan konu da polisin saygili ama emredici bir tonla hitap etmesi, siz soylenenleri yapmazsaniz emirlerin tekrari ve sizden beklenenler olacaktir. Sizden beklenenin ne oldugunu internetten polise ait sayfalardan vs ogrenebilirsiniz (Not-1). Ornegin elinizi kolunuzu sallamamaniz, ani hareketler yapmamaniz, ellerinizi gorunur halde tutmaniz, bir cisme dogru uzanmamaniz sizden beklenenler olabilir. Turkiye'deki polis ile karsilasmayi kullanarak nasil davranmaniz gerektigini anlatmak oldukca guc ancak soyle bir ornek versem belki anlasilabilir; jandarma tarafindan durduruldunuz ilgili komutan size saygili ama emredici sekilde ehliyet soruyor. Bu noktada nasil "mevzu cikarma" egiliminde olunmayacaksa US polisi karsisinda da benzer durum soz konusu.
Ek detay, polislere, silahli veya silah ceken birini durdurmak icin verilen egitim "yaralamak" yonunde degil. Polis, ilgili silah cekme hareketinin hem kendi hayatina hem de cevredeki sivillere getirecegi tehlikeyi o anda durdurmak icin egitiliyor. Bu da karsisindakini aninda etkisiz hale getirip silahin kesinlikle kullanilamayacak duruma gelmesini gerektiriyor ki vucudun kutle merkezine atis ile sonuclaniyor. Silahli birinin polis mudahalesi sirasinda cevredeki bir sivile zarar vermesi polisin de kabahati olarak degerlendiriliyor. Sonuc olarak, US'te, polisin "silah cektiginden suphelendigi" sahis olmak istemezsiniz. O nedenle "mevzu cikarmaz" sakin sakin oturup soyleneni yaparsiniz. Bir hak ihlalini vs ortaya koymak isterseniz de bunu sozel olarak yaparsiniz. Artik polislerde "body cam" var ve hersey kaydediliyor, sizin de aracinizda muhtemelen bir dash-cam olur en azindan sesi kaydeder, cok ihtiyac olursa bu kayitlar kullanilir.
Not-1: Bizler Turkiye'de genelde bir bedende/beyinde tum meslekleri tasidigimizdan (doktor, nukleer fizikci, cevre planlamaci, ekonomist vs) yeri geldiginde polis olmayi da en iyi biz biliriz ve mudahale ederiz. ABD'deki su anlayisi icimize sindirmemiz gerekir "bir isin, gorev ve sorumluluklarinin tanimli olmasi, gerceklestirilmesinin kurallara dayanmasi, aksi davranislarinin karsiliginin bulunmasi ve denetim altinda olmasi".
Yukaridaki mantik cercevesinde egitim almis ve gorevini yerine getirmeye calisan birinin "gorevini yapmasina" izin vermemiz gerekiyor. Elbette bu izin verme, yasal haklar cercevesinde gerceklesmeli.
Bir polis, gecerli bir nedenle bir arac durdurdugunda, egitimi ve gorevi geregi yapmasi gerekenleri otomatik olarak yapmaya basliyor. Bir soru sordugunda cevap almasi gerekiyor ki gorev listesindeki sonraki adima gecebilsin. Bunu da saygili bir sekilde "emir" vererek yapmak durumunda. Polisin karsisindaki kisi de konuyu sulandirmadan, garip davranislar sergilemeden soylenenleri yapmak durumunda.
Sizin de sahit olabileceginiz gibi, polisin verdigi emri (ellerini direksiyonda tut, arabadan in, duz cizgi uzerinde yuru, ehliyetini goster vs) yerine getirmezseniz polis sizinle muhabbete girmez, emri daha sert tekrarlar, yine dogru tepki vermezseniz direktife uymama durumunda yapilacak olan ve gorev listesinde/egitiminde ona verilmis bir sonraki harekete gecer. Bu bir sonraki hareket size arabadan in emri olabilir, sizin davranisiniza gore kelepcelemek veya silah cekmek olabilir vs.
Bunca detaya giriyorum zira bizler bir gorevlinin gorevini yapmasi ve buna saygi gosterme konusunda farkli bir kulturden geliyoruz. Kendi hayatimizda da kurallara, gorev geregi uyulmasi gerekenlere pek onem vermedigimizden, karsimizdaki gorevlinin kurallari onemsemesini yeterince algilayamiyoruz. Bu nedenlerle ABD'de postacinin, postanedeki memurun, DMV'deki memurun, UPS veya FedEx gorevlisinin, polisin davranislarini "isi yokusa surmek" olarak algilayabiliyoruz. Onceki paylasimlarimda belirttigim gibi, aslinda onlar kurulu duzenin ve islerinin kurallarina uyuyorlar ve kurallarii takip ettikleri surece sorun cikmayip herkesin iyiliginin saglanacagini biliyorlar.